Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 2016/Ώρα:19.00
Συνδιοργάνωση:
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή
Θέμα Σεμιναρίου:
ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ
Σε
αυτήν την εισαγωγική ενότητα θα σχολιαστούν οι αρχαιολογικές πρακτικές,
που ενέπνευσαν το Φρόιντ, και οι ψυχαναλυτικές μεταφορές, που κρύβει ο
αρχαιολογικός λόγος.
Επίσης θα συζητηθούν ζητήματα μεθοδολογίας, που
είναι κοινά στην αρχαιολογία και την ψυχανάλυση
Στις αρχές του εικοστού αιώνα ο Σ. Φρόιντ, επιχείρησε μια σύνδεση της
νεότευκτης επιστήμης της ψυχανάλυσης με την αρχαιολογία. Συγκεκριμένα
παρομοίασε την ανθρώπινη ψυχή με χώρο υπό ανασκαφή, όπου οι πρωταρχικές
μνήμες παραμένουν κρυμμένες στα παλαιότερα (και άρα βαθύτερα) στρώματα,
ενώ οι πιο πρόσφατες βρίσκονται εγγύτερα στην επιφάνεια. Ο ψυχαναλυτής,
ως άλλος αρχαιολόγος, οφείλει να ανασκάψει το παρελθόν για να ανασύρει
στο πεδίο του συνειδητού τις λανθάνουσες μνήμες.
Η φροϋδική παρομοίωση φαντάζει ξεπερασμένη σήμερα. Οι αρχαιολόγοι δεν θεωρούν πλέον ότι μπορούν να αποκαλύψουν «αλήθειες» για το τι συνέβη στην αρχαιότητα, γι’ αυτό και ασχολούνται εξίσου με το πώς το παρόν επηρεάζει τους τρόπους πρόσληψης του παρελθόντος.
Αντίστοιχα, οι ψυχαναλυτές έχουν απομακρυνθεί από την προσπάθεια να «ανασυστήσουν» τα γεγονότα που γέννησαν τις λανθάνουσες μνήμες του παρελθόντος και εστιάζουν περισσότερο στον τρόπο με τον οποίον οι μνήμες αυτές «αναδύονται» στο παρόν
Πρέπει λοιπόν να απορρίψουμε την φροϋδική παρομοίωση; Ίσως όχι. Τόσο η αρχαιολογία όσο και η ψυχανάλυση αποτελούν γεννήματα της νεωτερικότητας, και περιγράφουν την ανάγκη των σύγχρονων ανθρώπων να διαχειριστούν το παρελθόν τους και να το συνδέσουν με την ατομική ή κοινωνική τους ταυτότητα
Επίσης, η αρχαιολογική πρόσληψη και η ψυχαναλυτική ανάδυση παρουσιάζουν στενές εννοιολογικές σχέσεις, που – παρά τις όποιες διαφορές (π.χ. η πρώτη αφορά συλλογικές πεποιθήσεις ενώ η δεύτερη προσωπικές εμπειρίες) – αξίζει να μελετηθούν διεξοδικά. Τέλος, τα δύο πεδία μοιράζονται κοινές θεματικές, που αφορούν τη σχέση τους χθες με το σήμερα.
Η φροϋδική παρομοίωση φαντάζει ξεπερασμένη σήμερα. Οι αρχαιολόγοι δεν θεωρούν πλέον ότι μπορούν να αποκαλύψουν «αλήθειες» για το τι συνέβη στην αρχαιότητα, γι’ αυτό και ασχολούνται εξίσου με το πώς το παρόν επηρεάζει τους τρόπους πρόσληψης του παρελθόντος.
Αντίστοιχα, οι ψυχαναλυτές έχουν απομακρυνθεί από την προσπάθεια να «ανασυστήσουν» τα γεγονότα που γέννησαν τις λανθάνουσες μνήμες του παρελθόντος και εστιάζουν περισσότερο στον τρόπο με τον οποίον οι μνήμες αυτές «αναδύονται» στο παρόν
Πρέπει λοιπόν να απορρίψουμε την φροϋδική παρομοίωση; Ίσως όχι. Τόσο η αρχαιολογία όσο και η ψυχανάλυση αποτελούν γεννήματα της νεωτερικότητας, και περιγράφουν την ανάγκη των σύγχρονων ανθρώπων να διαχειριστούν το παρελθόν τους και να το συνδέσουν με την ατομική ή κοινωνική τους ταυτότητα
Επίσης, η αρχαιολογική πρόσληψη και η ψυχαναλυτική ανάδυση παρουσιάζουν στενές εννοιολογικές σχέσεις, που – παρά τις όποιες διαφορές (π.χ. η πρώτη αφορά συλλογικές πεποιθήσεις ενώ η δεύτερη προσωπικές εμπειρίες) – αξίζει να μελετηθούν διεξοδικά. Τέλος, τα δύο πεδία μοιράζονται κοινές θεματικές, που αφορούν τη σχέση τους χθες με το σήμερα.
Ομιλητές:
Άρης Αναγνωστόπουλος
Κοινωνικός ανθρωπολόγος
Πανεπιστήμιο του Kent, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στην Πολιτιστική Διαχείριση (Kent-AUEB)
Κώστας Ζερβός
Ψυχίατρος - Ψυχαναλυτής
Συντονίστρια:
Χρυσάνθη Παπαδοπούλου
Κώστας Ζερβός
Ψυχίατρος - Ψυχαναλυτής
Συντονίστρια:
Χρυσάνθη Παπαδοπούλου
Αρχαιολόγος, Υποδιευθύντρια Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Νεοφύτου Δούκα 4
