Η έκθεση που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ελληνικής Εθνικής
Επιτροπής για την UNICEF προσφέρει μια θεωρητική και εμπειρική αποτύπωση
της θεσμικής και κοινωνικοοικονομικής κατάστασης και προστασίας των
παιδιών στην Ελλάδα μέσα από μια διαχρονική και συγκριτική σκοπιά
Η κατάσταση των παιδιών διαμορφώνεται σε ταραχώδεις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες ως συνέπεια της ύφεσης και της αυστηρής λιτότητας που εφαρμόζεται στην Ελλάδα κατά τα τελευταία χρόνια. Βάσει της ανάλυσης των δεδομένων της EUROSTAT, το ΑΕΠ έχει μειωθεί κατά ¼ από το 2008 μέχρι σήμερα, η ανεργία έχει αυξηθεί δραματικά στο 27% (και 50% μεταξύ των νέων) και ένας στους πέντε κατοίκους ζουν σε συνθήκες σοβαρής υλικής αποστέρησης.
Οι αδρές αυτές εκτιμήσεις συνιστούν λόγο ανησυχίας για τις προοπτικές
ευημερίας και κινητικότητας παιδιών και εφήβων ιδιαίτερα μεταξύ
οικογενειών από χαμηλά και μικρομεσαία κοινωνικοοικονομικά στρώματα. Το
κόστος από μια πιθανή επιδείνωση της κατάστασης των παιδιών μπορεί να
είναι διττό, τόσο από την σκοπιά της παραγωγικότητας και του εισοδήματος
για το άτομο, όσο και από την σκοπιά της οικονομικής ανάπτυξης για την
κοινωνία ως σύνολο (π.χ. λόγω της μη-αξιοποίησης των δυνατοτήτων και
των ταλέντων παιδιών από λιγότερο πλούσιες οικογένειες).
Στην Ελλάδα, ορισμένες βασικές συνιστώσες της κοινωνικής (και
οικογενειακής) πολιτικής είναι η κρατιστική, πελατειακή και ιδιοκρατική
λογική που διέπει την κατανομή των πόρων και ο κεντρικός ρόλος των
οικογενειακών και συγγενικών δικτύων στην παροχή κοινωνικής προστασίας
που αποζημιώνει για την έλλειψη ενός αποτελεσματικού κράτους πρόνοιας
Η διαμόρφωση των οικογενειακών προϋπολογισμών γίνεται σε μεγάλο βαθμό
μέσα από την άντληση εισοδήματος από την ανεπίσημη οικονομία (π.χ.
φοροδιαφυγή, αυθαίρετη δόμηση, γραφειοκρατική διαφθορά), το οποίο ο
άνδρας-εργαζόμενος αναλαμβάνει να αναδιανείμει στα εξαρτημένα μέλη της
οικογένειας.
Δεδομένου ότι η ανηλικότητα αποτελεί μια περίοδο της ζωής που το
άτομο δεν έχει διαμορφώσει ακόμη επαρκώς την προσωπικότητά του, είναι
ευάλωτο και επηρεάζεται ιδιαίτερα από τις ενέργειες των ενηλίκων,
απολαμβάνει ειδικής προστασίας από τον νομοθέτη τόσο σε διεθνές και
ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Η έκθεση εστιάζει στην Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού
και εξετάζεται το ζήτημα της ισχύος της στην εσωτερική έννομη τάξη της
Ελλάδας.
Σε αυτό το πλαίσιο, εξετάζεται το ζήτημα σύγκρουσης μεταξύ
νόμου ή κανονιστικής πράξης με την Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του
Παιδιού, καθώς και το ζήτημα σύγκρουσης μεταξύ συνταγματικής διάταξης
και διάταξης διεθνούς συνθήκης και εν προκειμένω της Σύμβασης.
