Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση, κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.
Σύμφωνα με έρευνα που έγινε σε σχολεία της χώρας, την οποία επικαλείται ο υπουργός Παιδείας, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, σε έγγραφό του που διαβιβάστηκε στη Βουλή (26/1/2014), το 10% του συνόλου των μαθητών πέφτουν θύματα ενδοσχολικής βίας από συνομηλίκους τους ή παιδιά διαφορετικών ηλικιών. Το ποσοστό των θυτών ανέρχεται στο 5% του μαθητικού πληθυσμού και η αναλογία των εμπλεκομένων σε περιστατικά βίας, αγοριών-κοριτσιών, είναι 3 προς 1, με τα αγόρια να υπερτερούν σε περιστατικά σωματικής βίας και τα κορίτσια σε περιστατικά λεκτικής.
Με την ευκαιρία της Ημέρας κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού (6 Μαρτίου), η UNICEF Ελλάδος επισημαίνει την ανάγκη τα παιδιά να είναι ασφαλή στην κοινότητα, στο σχολείο, στο σπίτι.
Στοιχεία για την Ελλάδα, στην έκθεση της UNICEF «Κρυμμένη σε κοινή θέα», που παρουσιάστηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, δείχνουν ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των 39 χωρών που απαγορεύουν τη σωματική τιμωρία των παιδιών σε κάθε περιβάλλον καθώς και στο σπίτι (2006). Όμως επισημαίνουν επίσης την εξάπλωση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού (bullying) που παρουσιάζει οξεία άνοδο στη χώρα μας με το ποσοστό των παιδιών που παραδέχονται ότι άσκησαν εκφοβισμό σε άλλα παιδιά στο σχολείο τουλάχιστον μια φορά στους προηγούμενους 2 μήνες να ανέρχεται σε 27% μεταξύ των 11χρονων και να φθάνει στο 51% μεταξύ 15χρονων. Επιπλέον, η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά σωματικών συμπλοκών μεταξύ αγοριών-κοριτσιών στην εφηβεία (51%).
Σε παγκόσμιο επίπεδο, επισημαίνεται στην ίδια έκθεση ότι λίγο πάνω από 1 στους 3 μαθητές ηλικίας 13 έως 15 ετών σε όλο τον κόσμο βιώνουν σε τακτική βάση τον εκφοβισμό μέσα στο σχολείο. Στη Σαμόα, η αναλογία αυτή είναι σχεδόν 3 στους 4. Σχεδόν το ένα τρίτο των μαθητών 11 έως 15 ετών στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική αναφέρουν ότι έχουν ασκήσει εκφοβισμό σε άλλα παιδιά - στη Λετονία και τη Ρουμανία το παραδέχονται σχεδόν οι 6 στους 10.
Η UNICEF, υποδεικνύει έξι στρατηγικές ώστε να γίνει η κοινωνία στο σύνολό της, από τις οικογένειες μέχρι τις κυβερνήσεις, ικανότερη στην πρόληψη και τον περιορισμό της βίας κατά των παιδιών, που περιλαμβάνει τον σχολικό εκφοβισμό, τη σεξουαλική βία, την ανθρωποκτονία, τη βίαια πειθαρχία και τη βία κατά των κοριτσιών. Αυτές υπογραμμίζουν 1) την υποστήριξη των γονέων, κηδεμόνων και οικογενειών 2) την επιμόρφωση των παιδιών με δεξιότητες 3) την αλλαγή νοοτροπιών που ενθαρρύνουν τη βία και τις διακρίσεις 4) την παροχή και προώθηση υποστηρικτικών υπηρεσιών προς τα παιδιά 5) την ενίσχυση των δικαστικών, ποινικών και κοινωνικών συστημάτων και υπηρεσιών και 6) την αύξηση των διαθέσιμων δεδομένων και της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη βία και το ανθρώπινο και κοινωνικο-οικονομικό κόστος της, προκειμένου να αλλάξουν οι νοοτροπίες και τα πρότυπα.
Η UNICEF Ελλάδος, διαθέτει κατάλληλο υλικό σε σχέση με τη βία κατά των παιδιών, αλλά και εκπαιδευτικά προγράμματα για την προστασία των παιδιών, την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και την προώθηση της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών.
Έκθεση της UNICEF για τη βία: «Κρυμμένη σε κοινή θέα»: http://www.unicef.org/publications/index_74865.html
Στοιχεία για την Ελλάδα: http://www.unicef.gr/uploads/filemanager/PDF/2014/pinakes_Greece.pdf
Έκθεση UNICEF «Η ευημερία των παιδιών στις πλούσιες χώρες»: http://www.unicef.gr/uploads/filemanager/PDF/info/RC11-GR.pdf
Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα UNICEF, «Σχολεία Υπερασπιστές των Παιδιών»: http://www.unicef.gr/sch-yper
Σχετικοί σύνδεσμοι : http://www.antibullyingnetwork.gr/
