Η Δυσλεξία είναι μια μορφή μαθησιακής δυσκολίας, κατά την οποία το άτομο, μικρής ή μεγάλης ηλικίας, παρουσιάζει δυσκολίες στην ανάλυση των λέξεων σε ακουστικές μονάδες συλλαβικής βάσης και στη σύνθεση συλλαβικών ακουστικών μονάδων σε λεξικά σύνολα με εννοιακό περιεχόμενο. Παρατηρείται σε όλους τους πολιτισμούς που έχουν γραπτή γλώσσα, και δεν έχει σχέση με τη νοητική καθυστέρηση.
Μέσα στην τάξη
Είναι χρήσιμη για όλα τα παιδιά στην τάξη, η περίληψη της ύλης. Τελειώνοντας το μάθημα ο δάσκαλος καλό είναι να κάνει μια ανακεφαλαίωση για το τι έχει διδάξει. Μ αυτό τον τρόπο οι πληροφορίες είναι πιθανότερο να πάνε από τη βραχεία μνήμη σε μεγαλύτερη διάρκειας μνήμη.
-Όταν η εργασία για το σπίτι έχει οριστεί, είναι σημαντικό να ελέγχεται ότι το παιδί καταγράφει σωστά τις οδηγίες. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί έχει στην κατοχή του αυτά που χρειάζεται.
-Στην μπροστινή σελίδα του βιβλίου, για τις κατ’ οίκον εργασίες, σημειώστε τους αριθμούς τηλεφώνων ορισμένων φίλων τους, έτσι εάν υπάρχει κάποια αμφιβολία να μπορούν να τηλεφωνήσουν και να τις ελέγξουν.
-Βεβαιωθείτε ότι τα μηνύματα και οι καθημερινές δραστηριότητες που γίνονται στην τάξη καταγράφονται, και ποτέ δεν έχουν σταλεί προφορικά.
-Ενθαρρύνετε τις καλές οργανωτικές δεξιότητες με τη χρήση φακέλων και διαχωριστικών για να έχει εύκολη πρόσβαση στις εργασίες.
-Χωρίστε τα καθήκοντα σε μικρά κομμάτια πληροφοριών που είναι εύκολο να τα θυμούνται.
-Οι σημειώσεις ή τα βοηθητικά φυλλάδια είναι πολύ περισσότερο χρήσιμα.
-Καθίστε το παιδί, όσο γίνεται, κοντά στον δάσκαλο έτσι ώστε ο δάσκαλος να είναι διαθέσιμος να βοηθήσει εάν καταστεί αναγκαίο.
Αντιγράφοντας από τον πίνακα.
-Χρησιμοποιήστε διαφορετικού χρώματος κιμωλίες για κάθε γραμμή, εάν υπάρχουν πολλές πληροφορίες γραμμένες στον πίνακα, η υπογραμμίστε κάθε δεύτερη γραμμή με διαφορετικού χρώματος κιμωλία.
-Βεβαιωθείτε ότι το γραπτό κείμενο έχει καλά διαστήματα.
-Αφήστε όσα έχετε γράψει στον πίνακα αρκετή ώρα, για να βεβαιωθείτε ότι το παιδί δεν βιάζεται ή ότι η εργασία δεν έχει σβηστεί από τον πίνακα πριν το παιδί τελειώσει την αντιγραφή.
Διάβασμα
-Μην ζητάτε από τους μαθητές να διαβάσουν ένα βιβλίο ενός επιπέδου πέραν των τωρινών τους δεξιοτήτων, αυτό αυτομάτως θα τους ακινητοποιήσει. Η ώθηση είναι πολύ καλύτερη όταν οι απαιτήσεις δεν είναι πολύ ψηλές και το παιδί μπορεί να απολαύσει το βιβλίο.
-Αποφύγετε (όπου είναι δυνατό) να υποβάλετε το δυσλεκτικό παιδί στη δοκιμασία του να πρέπει «να διαβάσει δυνατά στην τάξη». Εναλλακτικά δώστε στο παιδί χρόνο για να διαβάσει προεπιλεγμένο υλικό διαβάσματος, να εξασκηθεί στο σπίτι την προηγούμενη μέρα.
-Οι κασέτες με ιστορίες μπορούν ν’ αποτελέσουν ένα μεγάλο πλεονέκτημα για την ψυχαγωγία και τη βελτίωση του λεξιλογίου.
-Να θυμάστε ότι το διάβασμα πρέπει να είναι διασκέδαση.
Ορθογραφία
-Πολλές από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για να διδαχθεί ο συλλαβισμός στην τάξη δεν βοηθούν το δυσλεκτικό παιδί. Όλοι οι μαθητές μέσα στην τάξη μπορούν να ωφεληθούν από συντακτικές και συστηματικές εκθέσεις σε κανόνες και υποδείγματα που θεμελιώνουν μια γλώσσα.
-Οι δυσλεκτικοί φαίνονται να είναι ανίκανοι να διορθώσουν την ορθογραφία ή το συλλαβισμό τους αυθόρμητα καθώς γράφουν, όμως μπορούν να εκπαιδευτούν να ψάχνουν για λάθη.
- Μην ξεχνάτε, ο φτωχός συλλαβισμός και η ορθογραφία δεν είναι ένδειξη χαμηλής νοημοσύνης.
Μαθηματικά
-Τα μαθηματικά έχουν τη δική τους γλώσσα και αυτή μπορεί να είναι η ρίζα πολλών προβλημάτων. Ενώ μερικοί δυσλεκτικοί μαθητές είναι καλοί στα μαθηματικά, έχει υπολογιστεί ότι γύρω στο 90% των δυσλεκτικών παιδιών αντιμετωπίζουν προβλήματα σε τουλάχιστον μερικούς τομείς των μαθηματικών. Γενικά, ορισμένες μαθηματικές ορολογίες χρειάζεται να γίνουν κατανοητές πριν να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν σε υπολογισμούς όπως για παράδειγμα πρόσθεση, άθροισμα, αύξηση και ολικό,(συν, πλην, ίσον κλπ) όλα περιγράφουν μόνο μια μαθηματική διαδικασία.
-Ενθαρρύνετε τους μαθητές να εκφράζουν με λέξεις και να μιλούν με το δικό τους τρόπο μέσα από κάθε βήμα του προβλήματος. Πολλά παιδιά το βρίσκουν αυτό πολύ βοηθητικό.
-Διδάξτε το μαθητή πως να χρησιμοποιεί το πίνακα πολλαπλασιασμού οπτικά και να τον ενθαρρύνετε να λέει τις σκέψεις του φωναχτά καθώς εργάζεται.
-Ενθαρρύνετε το δυσλεκτικό παιδί να χρησιμοποιεί αριθμητική μηχανή. Αυτός είναι ένας καλός τρόπος να επαληθεύει την εργασία του.
-Βαλτε το δεκαδικό σημείο με κόκκινο μελάνι, βοηθα στην οπτική αντίληψη
Γραφή
-Αιτίες για φτωχό γραφικό χαρακτήρα σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να είναι ο φτωχός γραφοκινητικός έλεγχος, η ένταση – άγχος τα κακά σχηματισμένα γράμματα, η ταχύτητα και αλλά. Ενθαρρύνετε τα παιδια να μελετούν τα γραπτά τους και να κάνουν αυτοκριτική. -Συζητήστε τα πλεονεκτήματα του καλού γραφικού χαρακτήρα και τους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν μέσα στην τάξη. Αναλύστε κοινά λάθη στο γράψιμο γράφοντας μερικές καλά επιλεγμένες λέξεις στον πίνακα, για σχολιασμό στην τάξη.
- Η καλυτέρευση του γραφικού χαρακτήρα μπορεί να βελτιώσει και την αυτοπεποίθηση, η οποία αντίστοιχα αντανακλά ευνοϊκά στη δουλειά του μαθητή.
-Ο έπαινος για την προσπάθεια καθώς και την επιτυχία είναι αναγκαίος.
-Τα σημειωμένα λάθησυλλαβισμού πρέπει να είναι ανάλογα με το επίπεδο συλλαβισμού του παιδιού. Η βαθμολόγηση πρέπει να γράφεται με μολυβί και να έχει θετικά σχόλια.
-Προσπαθήστε να μην χρησιμοποιείτε κόκκινες πέννες για τη βαθμολόγηση της δουλείας ενός δυσλεκτικού παιδιού.
Εργασία για το σπίτι
-Μέχρι το τέλος μιας σχολικής ημέρας ένα δυσλεκτικό παιδί είναι γενικά πιο κουρασμένο από τους συμμαθητές του επειδή γι’ αυτόν τα πάντα απαιτούν περισσότερη σκέψη και προσπάθεια, τα καθήκοντα διαρκούν περισσότερο και τίποτα δεν είναι εύκολο. Περισσότερα λάθη είναι πιθανόν να γίνουν. Μόνο προκαθορισμένη εργασία για το σπίτι η οποία θα είναι πραγματικά ωφέλιμη πρέπει να δίνετε στο παιδί.
-Στην κατανομή εργασίας για το σπίτι, οι οποίες ίσως να είναι λίγο διαφορετικές ή λιγότερο απαιτητικές, είναι σημαντικό να δίνονται με εχεμύθεια. Η αυτό-εκτίμηση υπονομεύεται γρήγορα εάν ο δάσκαλος υπογραμμίζει τις διαφορές μεταξύ αυτών με δυσκολίες και των συμμαθητών του.
-Ορίστε ένα χρονικό όριο για την εργασία για το σπίτι, συχνά ένα δυσλεκτικό παιδί θα χρειαστεί πολύ περισσότερο χρόνο για να παράξει την ίδια δουλεία από ένα άλλο παιδί με καλές δεξιότητες γνώσης ανάγνωσης και γραφής.
Οι δάσκαλοι που σχετίζονται με παιδια που έχουν δυσλεξία πρέπει να είναι εύκαμπτοι στην προσέγγιση τους έτσι ώστε να μπορούν, όσο το δυνατόν γίνεται, να βρουν τρόπους που ταιριάζουν στο μαθητή, αντί να αναμένουν ότι όλοι οι μαθητές θα μάθουν με τον ίδιο τρόπο.
Πάνω απ’ όλα, πρέπει να επικρατήσει η κατανόηση απ’ όλους οι οποίοι τους διδάσκουν, ότι ίσως έχουν αρκετά ταλέντα και δεξιότητες. Οι ικανότητες τους δεν πρέπει να μετρούνται καθαρώς στη βάση των δυσκολιών τους, στην απόκτηση των δεξιοτήτων όσον αφορά τη γνώση ανάγνωσης και γραφής.
Για τον Γονέα – Δυσλεξία και πως να την αντιμετωπίσετε
Το παιδί σου παρουσιάζει δυσκολίες στη γραφή, την ανάγνωση και την ορθογραφία; Υποψιάζεσαι ότι μπορεί να έχει δυσλεξία; Μάθε τώρα τι πρέπει να κάνεις.
Που να απευθυνθώ;
Ένα δυσλεξικό παιδί, πρέπει σε πρώτη φάση να αξιολογηθεί προκειμένου στη συνέχεια, ο εκπαιδευτικός να προσαρμόσει το διδακτικό πρόγραμμα στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες του ατόμου, ώστε εκείνο να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του.
Διαγνώσεις για τη δυσλεξία πραγματοποιούνται στο ΙΚΑ, στα ΚΕΔΔΥ (Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης Διάγνωσης και Υποστήριξης- πρώην ΚΔΑΥ), στα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα και κάποια Νοσοκομεία. Η διάγνωση δίνεται από ειδικούς παιδαγωγούς, παιδοψυχιάτρους και αναπτυξιολόγους ενώ στην αξιολόγηση συνεισφέρει και λογοθεραπευτής.
Απευθυνθείτε λοιπόν στις κατά τόπους αρμόδιες υπηρεσίες προκείμενου να αξιολογηθεί η κατάσταση του παιδιού σας αν αυτό παρουσιάζει συμπτώματα δυσλεξίας.
Αν διαγνωστεί δυσλεξία στο παιδί
Για εξαιρετικές περιπτώσεις υπάρχουν ειδικά σχολεία με τμήμα ένταξης μαθησιακών δυσκολιών ενώ ως επί το πλείστον οι γονείς απευθύνονται σε ειδικούς ιδιώτες καθώς δεν υπάρχει άλλος δημόσιος φορέας. Τα ταμεία καλύπτουν κάποιο ποσοστό επί των εξόδων (το ποσοστό διαφέρει ανά ταμείο) ενώ οι συνεδρίες που προβλέπονται είναι συνήθως δύο εβδομαδιαίως.
Με ειδική προσέγγιση και βοήθεια, οι δυσλεξικοί ανεξαρτήτου ηλικίας μπορούν να αποδίδουν αποτελεσματικά και να διαπρέψουν σε πολλούς τομείς της κοινωνικής και επαγγελματικής τους ζωής.
Τι μπορεί να κάνει επιπλέον ο γονέας;
“Συμπληρωματικά με τις θεραπείες, ο γονιός μπορεί να βοηθήσει το παιδί με επιπλέον στρατηγικές οργάνωσης, όπως χαρτάκια υπενθύμισης, πρόγραμμα δραστηριοτήτων κτλ. Τα παιδιά με δυσλεξία καλό είναι να μαθαίνουν και στρατηγικές “παράκαμψης” του ελλείμματος. Για παράδειγμα λόγω τις δυσκολίας στην οργάνωση και την ανάγνωση παρουσιάζουν προβλήματα στην αποστήθιση. Η ανάλυση ενός κειμένου παράγραφο-παράγραφο, η προσθήκη πλαγιότιτλων και οι υπογραμμίσεις των σημαντικότερων στοιχείων μπορεί να βοηθήσουν ιδιαίτερα το παιδί ” επισημαίνει η λογοθεραπεύτρια Ειρήνη Μαρνέρη.
“Ο χρόνος που απαιτείται για να παρουσιάσει βελτίωση ένα παιδί με δυσλεξία διαφέρει ανά περίπτωση και εξαρτάται επιπρόσθετα και από την υποστήριξη του σχολείου, των γονέων, την έγκαιρη διάγνωση -πριν αυξηθούν δραματικά οι απαιτήσεις του σχολείου- και άλλους παράγοντες”, συμπληρώνει η κ. Μαρνέρη.